فصلنامه بهداشت و ایمنی کار

مقدمه: استفاده از اصول ایمنی ذاتی در فاز‌های ابتدایی طراحی فرآیند بسیار کارآمد می‌باشد، چرا که ارزان و پربازده است. در حالی‌که در فاز‌های ابتدایی طراحی فرآیند اطلاعات کاملی در دسترس نیست. استفاده از شاخصی معتبر به منظور ارزیابی ایمنی ذاتی می‌تواند بسیار کارآمد باشد، به طوری‌که با مقایسه نتایج کمی می‌توان بهترین مسیر به منظور طراحی فرآیندی ایمن تر را انتخاب نمود.

روش کار: در این تحقیق توسط روش ماتریس سه بعدی سلسله مراتبی غربالی، شاخص هایی جامع به منظور ارزیابی ایمنی ذاتی فرآیند (ISD) و هم‌چنین ارزیابی هزینه ناشی از اجرای طراحی ذاتاً ایمن (ISDC) مورد بررسی قرار گرفته است. از طرفی با استفاده از شاخص‌های معرفی شده ایمنی ذاتی فرآیند تولید استیک اسید و هزینه‌های ناشی از اجرای ISD ارزیابی شده است. ابعاد ماتریس‌های ISD و ISDC شامل 1) بردار اقدامات چهارگانه طراحی ذاتاً ایمن،  2) بردار مکانی طراحی ذاتاً ایمن و 3) بردار پارامتر (کمیت) طراحی ذاتاً ایمن می باشد.

یافته ها: به منظور بهینه سازی اجرای طراحی ذاتاً ایمن و بهینه سازی هزینه‌ها از سه فرضیه استفاده شده است که از این میان، فرضیه استفاده از دو فرآیند با ظرفیت نصف به عنوان طراحی با بیش‌ترین سطح ایمنی ذاتی و فرضیه استفاده از متانول 50% به عنوان کم هزینه ترین فرآیند انتخاب شده اند.

نتیجه گیری: در این ارزیابی‌ها امتیاز کل شاخص ایمنی ذاتی برای فرضیات سه گانه به ترتیب برابر با 55، 70 و 135 بوده و هزینه غیر ریالی کل فرضیات سه گانه به ترتیب برابر با 858.000، 746.000 و  803.000 دلار برآورد شده است. به طوری‌که این ابزار تاثیر سناریوهای مختلف در طراحی ذاتاً ایمن را نشان می‌دهد و هم‌چنین می‌تواند تضاد بین چهار اصل اساسی ISD و تاثیر آن بر روی عوامل ایمنی و هزینه، با استفاده از یک سیستم جایگزینی تامین کننده متانول را مورد تجزیه و تحلیل قرار دهد.