فصلنامه بهداشت و ایمنی کار

---

مقدمه: این مطالعه باهدف ترسیم نمایه خدمات بهداشت حرفه‌ای ایران و تبیین چالش‌ها و رهیافت‌های اجرایی و تحقیقاتی با تمرکز بر پوشش خدمات و مداخلات انجام شده است. 
روش کار: در این مطالعه تلفیقی کمی و کیفی، داده‌ها از طریق چندجانبه نگری و بر اساس مرور اسناد سازمان‌های بین‌المللی نظیر سازمان بهداشت جهانی و سازمان بین‌المللی کار، نمایه بهداشت حرفه‌ای کشورها، قوانین و مقررات، مطالعات گذشته و مصاحبه با خبرگان گردآوری شد. داده‌های ثانویه از پورتال وزارت بهداشت و بر اساس چک‌لیست بازرسی و همچنین داده‌های ثانویه مرکز ملی آمار جمع‌آوری شد. داده‌های کیفی از طریق تحلیل محتوای استقرایی و قیاسی و داده‌های کمی از طریق آمار توصیفی تحلیل شد.   
یافته ها: نمایه خدمات بهداشت حرفه‌ای در قالب ۴۵ شاخص در ۹ حیطه و ۶ نوع برای ایران اختصاصی سازی شد. پوشش خدمات بازرسی برای کل کارگاه‌های موجود (۳۹ درصد) و برای کل شاغلان موجود (۱۵ درصد)، تخمین زده می‌شود. پوشش خدمات در کارگاه‌های تحت پوشش بازرسی شامل دسترسی به تسهیلات کامل بهداشتی (۴۸ درصد) و کنترل مواجهات شغلی (۱۸ درصد) است. پوشش خدمات برای شاغلان تحت پوشش بازرسی شامل معاینات شغلی (۵۸ درصد)، آموزش بهداشت حرفه‌ای (۶۲ درصد) و استفاده از وسایل حفاظت فردی (۶۶ درصد) است. 
نتیجه گیری: مهم‌ترین مداخله در حیطه پوشش و پایداری خدمات، به‌جز بازرسی که جنبه حاکمیتی دارد، سایر خدمات به گستره‌ای از خدمت‌دهندگان حقوقی با رفع موانع موجود و با محوریت ارائه خدمات به کارگاه‌های کوچک برون‌سپاری شود. بازطراحی خدمات بهداشت حرفه‌ای تمرکز بر جنبه‌های اقتصادی کنترل‌ها، سلسله‌مراتب کنترل‌ها، اولویت‌بندی کنترل‌ها، کنترل‌های کم‌هزینه و اثربخش مخصوصاً در کارگاه‌های کوچک ضروری است.