فصلنامه بهداشت و ایمنی کار

---

مقدمه: بر اساس پژوهش های انجام شده، کار کردن در فرودگاه از مشاغل پر صدا در دنیا است و کارکنان فرودگاه در معرض ابتلا به کاهش شنوایی می باشند. پژوهش حاضر به ارزیابی تراز فشارصوت در إپرون (پارکینگ هواپیما) های مجاور اداره ایمنی زمینی در فرودگاه مهرآباد تهران و وضعیت شنوایی کارکنان اداره ایمنی زمینی پرداخته است.

.

روش کار: به منظور ارزیابی میزان مواجهه شغلی کارکنان اداره ایمنی زمینی فرودگاه مهرآباد با صدا، اندازه گیری صدا در اپرونهای مورد نظر بوسیله دستگاه صداسنج و آنالیزور انجام پذیرفت. ایستگاههای اندازه گیری در فواصل معین نسبت به منبع صدا در داخل و خارج از محیط کار این افراد در نظر گرفته شد و پارامتر های تراز فشار صوت و تراز معادل صوت در روز و شب اندازه گیری گردید و میانگین آن با استاندارد وزارت بهداشت، درمان و آموزش پزشکی مقایسه گردید. سپس با مراجعه به درمانگاه شهید کلانتری، تست های شنوایی سنجی کارکنان این اداره بررسی شده و افرادی که از نظر سنی، سابقه بیماری، سلامت شنوایی، عدم اشتغال به مشاغل پر صدا در سال های قبل از ورود به فرودگاه شرایط مورد نظر را دارا بودند و همچنین دارای سابقه کار در اداره ایمنی زمینی به مدت حداقل ۳ سال بوده اند، به عنوان نمونه مورد مطالعه انتخاب شدند. اطلاعات ادیومتری یکساله این افراد از پرونده های پزشکی استخراج گردید. سپس پرسش نامه تهیه شده به منظور سنجش کیفیت مواجهه صوتی افراد که روایی آن مورد تأیید قرار گرفته شد، در میان افراد نمونه مورد مطالعه توزیع گردید. این پرسش نامه بر مبنای سه معیار کلی سنجش کیفیت دانش افراد از آلودگی صدا رضایت شغلی افراد، مواجهه افراد با منبع صدا تهیه شده و هدف از تهیه این پرسش نامه، یافتن ارتباط (همبستگی) میان این معیارها در نمونه مورد مطالعه بوده است.

.

یافته ها: تراز معادل صوت اندازه گیری شده برای مواجهه صوتی ۸ ساعته افراد مورد مطالعه برابر با dBA۹۴ بوده است و تناسبی میان اکتاو باند صدای هواپیما و ادیومتری افراد دیده نشد. تحلیل های پرسش نامه نشان داد که افرادی که آگاهی بیشتری از آلودگی صدا داشتند، بیشتر از وسایل محافظت شنوایی استفاده می کردند و نیز با افزایش استفاده از گوشی های محافظ شنوایی، میزان افت شنوایی در میان افراد کاهش یافت( (P<۰,۰۵. همچنین با افزایش مواجهه با صدا، رضایت شغلی این افراد کاهش یافت ( (P<۰.۰۵. همبستگی معنی داری میان افزایش استفاده از گوشی های محافظ شنوایی و کاهش ابتلا به افت شنوایی شغلی بدست آمد(P<۰.۱). پایایی این پرسش نامه ۳/۷۲% بوده است. همچنین از میان افراد نمونه ۴/۵۱% دارای افت شنوایی شغلی بودند.

.

نتیجه گیری: مواجهه کارکنان اداره ایمنی زمینی فرودگاه مهرآباد با آلودگی صدای ناشی از عملیات پروازی، بیشتر از حد مجاز مواجهه شغلی می باشد. این مطلب ضرورت استفاده افراد از گوشی های محافظ شنوایی و ارائه و اجرای برنامه های کاهش آلودگی صدای فرودگاه را بیش از پیش متذکر می کند.

---

مقدمه: رانندگی ایمن مستلزم توانایی راننده برای دریافت پیام ها از محیط و تطابق با آنهاست. مهم‌ترین اثر آلودگی صوتی بر روی سیستم شنوایی و گوش انسان است. اختلالات در سیستم شنوایی می‌تواند اثرات جانبی مضری را برای سلامتی انسان به همراه داشته باشد. با کاهش این آلودگی در شهرهای بزرگ می‌توان کیفیت زندگی را، که یکی از بزرگ‌ترین اهداف است، به مقدار چشم‌گیری افزایش داد. از این رو در این تحقیق تایر اتومبیل به عنوان یکی از منابع آلودگی صوتی عنوان می گردد و نتایج این تحقیق می تواند در کاهش آلودگی صوتی مورد توجه قرار گیرد.

روش کار: جهت اندازه گیری صدای وسایل نقلیه در حال حرکت چند وسیله نقلیه با عرض های متفاوت تایر انتخاب گردید و در زمان حرکت آنها تراز صدا با استفاده از روش عبور (SPB) بر اساس استاندارد ISO ۱۱۸۱۹-۱ اندازه گیری شد. با استفاده از اندازه گیری تراز صدا با دستگاه برای وسایل نقلیه در حال حرکت و در نظر گرفتن تایرهای مورد نظر،  اندازه‌گیری و مدل ریاضی تراز صدا بر اساس اطلاعات به‌دست آمده با استفاده از برنامه SPSS و پارامترهای تایرهای وسیله نقلیه انجام شد.

یافته ها: در مطالعه ی صورت گرفته مشخص شد که مشخصات سرعت وسیله نقلیه و  تایر بر روی تراز صدای ایجادشده از حرکت تایر بر روی روسازی تأثیرگذار است. سرعت متوسط خودروها می‌تواند در آلودگی صوتی نقش مهمی ایفا کند. با افزایش سرعت، چرخش لاستیک خودرو بر روی آسفالت افزایش می‌یابد که این یکی از عوامل شناخته شده در افزایش آلودگی صوتی است. هم‌چنین تغییر سرعت خودروها، صداهای ناهنجاری از سوی موتور خودرو به همراه دارد. تحلیل رگرسیون مدل آورده شده است. مقدار R۲ به‌دست‌آمده برای مدل برابر ۰,۸۳۶۷ است که بیان‌گر ضریب برازش می‌باشد.

نتیجه گیری: نتایج حاکی از آن است که سرعت وسیله نقلیه و عرض تایر‌های وسیله های نقلیه در افزایش آلودگی صوتی نقش مستقیم دارند  و صدایی که  به گوش راننده می رسد با افزایش آنها بیش‌تر می شود که لزوم کنترل صدا از منبع را نیاز دارد. با استفاده از مدل به‌دست آمده مشاهده می گردد تغییرات تراز صدا و عرض مقطع تایر بیش‌تر از سرعت وسیله نقلیه است و ضریب ۱۴۸۲/۰ برای عرض تایر نسبت به ضریب ۱۱۹۵/۰ نشان می دهد که با در نظر گرفتن عرض مناسب می‌توان به کاهش تراز صدا کمک بیش‌تری کرد

---

مقدمه: استفاده از وسایل حفاظت شنوایی آخرین راه کنترل صدا می باشد. برای اطمینان از موثر بودن کارایی گوشی، اطلاع از مدت زمان استفاده از آن مهم می باشد. هدف مطالعه حاضر بررسی میزان افزایش زمان استفاده از گوشی‌های حفاظتی با کاربرد مدل آموزشی بزنف است.

روش کار: برای بررسی میزان مواجهه صوتی کارگران زمانی که از وسایل حفاظت شنوایی استفاده نمی‌کردند، از روش مبتنی بر وظیفه و روش استاندارد (۲۰۰۹)ISO۹۶۱۲ با دستگاه اندازه گیری دوزیمتر صدا استفاده شد. عمل کرد واقعی گوشی‌های حفاظتی قبل و بعد از مداخله آموزشی پس از احتساب مدت زمان استفاده و هم چنین نوع وسیله حفاظتی با استفاده از استاندارد NIOSH تعیین گردید. داده ها با استفاده از نرم افزار ۱۹ SPSS و اجرای آزمون های آماری ANCOVA و T-Test آنالیز شدند.

یافته ها: قبل از مداخله آموزشی میزان واقعی تراز صدا برای کارگران گروه مورد ۷۶dBA/۸۹ و برای بعد از مداخله dBA ۰۴/۸۴ به دست آمده است که طبق آزمون ANCOVA اختلاف معناداری با گروه شاهد دارد(۰,۰۰۰۱>p). در گروه شاهد با توجه به این که هیچ آموزشی دریافت نکرده اند میزان واقعی تراز صدا تغییری نکرده است.

نتیجه گیری: نتایج حاکی از آن است که افزایش مدت زمان استفاده از گوشی حفاظتی با کاربرد مداخله آموزشی مدل بزنف تاثیر به سزایی در افزایش عمل کرد و کارایی گوشی های حفاظتی دارد.

---

مقدمه: یکی از مهم‌ترین عوارض مواجهه با نویزها، تغییرات الگوی بیان ژن‌های سیستم شنوایی می‌باشد. آسیب‌های برگشت‌ناپذیر گوش داخلی نظیر NIHL در اثر آسیب بافتی و تغییرات بیان ژن‌های سیستم شنوایی ایجاد می‌گردد. تغییرات الگوی بیان ژن GJB۲، باعث بروز ناشنوایی اتوزومال در لوکوس های مختلف می‌شود. هدف از انجام این مطالعه، بررسی میزان بیان ژن GJB۲ در بافت حلزون گوش مواجهه یافته با صدای سفید است.
روش کار: در این مطالعه تجربی، ۱۰ سر رت ویستار به دو گروه مواجهه و یک گروه کنترل تقسیم‌بندی شدند. دو گروه آزمایش در معرض مواجهه با صدای سفید یکنواخت (حدود فرکانسی ۲۰۰۰۰-۱۰۰ هرتز و مقدار تراز فشار صوت ۱۲۰-۱۱۸ دسی‌بل) قرار گرفتند. جهت مطالعات بافت‌شناسی و بیان ژن، پس از بافت‌برداری از حلزون گوش، به ترتیب آزمایشات بافت‌شناسی، استخراج RNA، سنتز cDNA و آنالیز qRT-PCR انجام گرفت.  
یافته ها: نتایج نشان داد که میزان بیان نسبی ژن GJB۲ در گروه مواجهه W۱ و گروهW۲  به ترتیب ۰/۰۲ و ۰/۱۲ برابر نسبت به گروه کنترل کاهش معنی‌داری یافته بود (p-value<۰,۰۵). از طرفی نتایج مطالعۀ بافت‌شناسی نشان داد که بافت حلزون در گروه مواجهه W۱ آسیب بیشتری نسبت به W۲ دیده بود.
نتیجه گیری: کاهش معنادار این سطح از میزان بیان نسبی ژن GJB۲ و آسیب بازگشت‌ناپذیر گانگلیون عصب شنوایی و غشای رایسنر، سبب تغییرات الگوی بیان این ژن در بافت حلزون گوش و تقویت بروز نقص شنوایی غیر سندرمی حسی-عصبی می‌گردد.

---

مقدمه: صداهای رنگی با ویژگی‌های آکوستیکی و سایکوآکوستیکی خاص خود، اثرات بیولوژیکی متفاوتی بر سلامت انسان یا حیوان دارند. تحقیقات حوزه‌ی اثرات شنیداری، بر جنبه‌های آکوستیکی صدا متمرکز است؛ در حالی که ویژگی‌های سایکوآکوستیک نیز می‌توانند زمینه‌ساز خطرات مرتبط با سلامت و ایمنی باشند. هدف از این مطالعه، بررسی آسیب مبتنی بر فرکانس در اثر مواجهه با صداهای رنگی در قالب یک مدل حیوانی است.
روش کار: در مطالعه‌ی تجربی حاضر، ۲۴ موش صحرایی نر نژاد ویستار، به‌طور تصادفی در ۴ گروه (۶ سر در هر گروه) قرار گرفتند. گروه‌ها شامل گروه کنترل (بدون مواجهه) و سه گروه مواجهه (سفید، صورتی و بنفش) بودند که هرکدام ۴ ساعت در روز به مدت ۱۴ روز متوالی در معرض مواجهه با dB SPL ص۱۱۰ صدا قرار گرفتند. پاسخ شنوایی ساقه ی مغز (ABR) با محرک‌های Click و Tone-burst روز قبل از مواجهه، ۷ و ۱۴ روز پس از مواجهه اندازه‌گیری شد. تجزیه‌وتحلیل داده‌ها، با استفاده از آنالیز واریانس یک‌طرفه و آنالیز واریانس با اندازه‌های تکراری انجام شد.  
یافته ها: مقادیر آستانه‌ی ABR در گروه‌های مواجهه، به‌طور معنی‌داری افزایش یافت (۰/۰۵>P). تغییرات آستانه ی شنوایی در حیوانات گروه صدای سفید الگویی همگن، صدای بنفش الگویی افزایشی و صدای صورتی در فرکانس‌های پایین، الگویی کاهشی و با افزایش فرکانس الگویی همگن را نشان داد. بیشترین میزان تغییر در گروه‌های مواجهه، بین روزهای صفر تا ۱۴ مشاهده شد. میزان تغییر در هفته‌ی دوم در مقایسه با هفته‌ی اول، کمتر بود.
نتیجه گیری: چگالی طیفی توان صوت، بر شدت آسیب به سلول‌های مویی تأثیر دارد؛ به‌طوری که صدای صورتی در مقایسه با صدای سفید و بنفش، آسیب کمتری به حلزون گوش وارد می‌کند. همچنین، مطالعه ی حاضر نشان داد که با گذشت زمان پس از مواجهه با صدا، آسیب بافتی حلزون گوش، به‌تدریج کاهش یافته و آسیب پایدار می‌شود.

---

مقدمه: انتخاب درست و استفاده مناسب از تجهیزات حفاظت فردی، یکی از راهکارهای بسیار مهم در حفظ سلامتی و ایمنی کارکنان می‌باشد. لازمه انتخاب درست، شناخت معیارهایی است که در گزینش تجهیزات حفاظتی مد نظر قرار می‌گیرند. مطالعه حاضر با هدف بررسی وضعیت و معیارهای لحاظ شده در انتخاب تجهیزات حفاظت از سیستم تنفسی و شنوایی در صنایع استان تهران انجام شد.
روش کار: مطالعه حاضر یک مطالعه توصیفی-تحلیلی بوده، که روی ۴۰۰ نفر از کارشناسان و متخصصان ایمنی و بهداشت حرفه‌ای شاغل در صنایع استان تهران در سال ۱۴۰۱ انجام شد. به منظور آگاهی از معیارهایی که جهت انتخاب تجهیزات حفاظتی مد نظر قرار می‌گیرند، از چک‌لیست و پرسشنامه‌ محقق‌ساخته (نسخه فیزیکی و آنلاین) استفاده شد. چک‌لیست حاوی یک سری سوالات جمعیت شناختی و تخصصی و پرسشنامه‌ حاوی سوال باز در مورد معیارهای انتخاب تجهیزات حفاظت تنفسی و شنوایی بود. از نرم افزار SPSS-v۲۱ و Excel-۲۰۱۶ به منظور آنالیز آماری داده‌ها و ترسیم نمودارها استفاده شد.  
یافته ها: میانگین سن و سابقه کاری شرکت‌کنندگان به ترتیب ۶۶/۳۸ و ۷۸/۱۱ سال بود. از بین شرکت‌کنندگان، به ترتیب ۳/۴۸% و ۷/۴۷% آن‌ها کیفیت و ۵/۴۲% و ۵/۳۹% از آن‌ها کمیت تجهیزات حفاظت تنفسی و شنوایی موجود در واحد تولیدی/ صنعتی تحت نظارت خود را تایید نکرده و ۳/۵۶% آن‌ها اذعان نمودند که هیچ مسئولیتی در خصوص تهیه یا تایید این تجهیزات در محیط کار خود ندارند و این مسئولیت اغلب بر عهده کارپردازان، کارفرما و مسئولین خرید/تدارکات می‌باشد. همچنین در بررسی معیارها، در مجموع به ترتیب ۲۷ و ۲۹ معیار در ارتباط با تجهیزات حفاظت تنفسی و شنوایی توسط شرکت‌کنندگان در مطالعه عنوان شد که پرتکرارترین آن‌ها معیارهایی چون نوع و غلظت آلاینده‌های تنفسی، کیفیت و جنس اجزاء تشکیل‌دهنده، قیمت و کارایی فیلتراسیون در ارتباط با حفاظ‌های تنفسی و شاخص کاهندگی صدا، کیفیت و جنس گوشی‌های ایمنی، قیمت و راحتی استفاده-کننده در ارتباط با حفاظ‌های شنوایی بود. توزیع فراوانی معیارهای شناسایی شده نیز حداقل ۳/۰ % و حداکثر ۳۸% بود.
نتیجه گیری: فراوانی بالای گزارش شده در خصوص عدم دخالت و رضایت کارشناسان از تناسب تجهیزات حفاظتی و نیز فراوانی ناچیز اغلب معیارهای مطرح شده، نشان می‌دهد که با وجود اهمیت زیاد مساله انتخاب درست تجهیزات حفاظت تنفسی و شنوایی، این مساله در صنایع مورد بررسی آنچنان مورد توجه قرار نگرفته و مستلزم بررسی‌های بیشتر و ارائه راهکارهای عملیاتی و کاربردی جهت بهبود وضعیت می‌باشد.