فصلنامه بهداشت و ایمنی کار

مقدمه: در اغلب شرایط واقعی انتشار آلودگی حاصل از فرآیندهای صنعتی، معمولا ترکیبات شیمیایی به‌صورت گروهی در فضا رها میشوند و کمتر پیش میآید که یک ترکیب شیمیایی به‌طور خالص منتشر شود. هدف از این مطالعه امکان سنجی حذف بخارات BTX (بنزن، تولوئن و زایلن) موجود در هوا، به کمک یک بیوراکتور همزن‌دار در مقیاس آزمایشگاهی میباشد.

.

روش کار: برای دستیابی به هدف اصلی مطالعه، باکتری های تصفیه کننده BTX از فاضلاب خروجی یک پالایشگاه نفت استخراج و در بیوراکتور همزن‌دار به‌کار گرفته شدند. همچنین روغن سیلیکون به منظور بهبود راندمان تصفیه در نسبت های مختلف به بیوراکتور اضافه گردید و پارامترهای عملکردی بیوراکتور در شرایط مختلف ارزیابی شد و بهینه ترین حالت شناسایی گردید.

.

یافته ها: عملکرد بیوراکتور در حذف بخارات BTX با افزودن ۱۰% روغن سیلیکون به عنوان فاز آلی نشان داد که ظرفیت حذف و راندمان حذف بنزن، تولوئن و زایلن به ترتیب تا محدوده غلظت های mg/m۳ ۱۷۳۰، mg/m۳ ۱۷۱۰ و mg/m۳ ۱۳۸۰ با افزایش غلظت ورودی روند افزایشی خود را ادامه می دهند. در این غلظت ها ظرفیت حذف و راندمان حذف بنزن به ترتیب g/m۳/h ۵۹ و ۱۰۰% ، تولوئن g/m۳/h ۵۸ و ۱۰۰% و زایلن g/m۳/h ۴۲ و ۹۱% می باشند. ظرفیت حذف کل برای هر سه ترکیب g/m۳/h ۱۵۹ با راندمان ۹۱ تا ۱۰۰% می باشد.

.

نتیجه گیری: افزودن روغن سیلیکون موجب بهبود ظرفیت حذف بنزن، تولوئن و زایلن نسبت به بستر بدون فاز آلی گردیده است. به‌طور کلی نتایج این تحقیق نشان داد که استفاده از بیوراکتورهای دوفازی همزن‌دار در زمینه کنترل بخارات BTX از جریان هوای آلوده، موفقیت آمیز می باشد.

مقدمه: در صنایع شیمیایی یکی از مهم‌ترین خطرات موجود برای شاغلین تماس با مواد شیمیایی خطرناک است. عدم رعایت اصول احتیاطی و اقدامات کنترلی در هنگام کار با مواد شیمیایی می تواند عوارض جبران ناپذیری را برای افراد ایجاد نماید. لذا برای رسیدن به یک روش کنترلی اثربخش لازم است ارزیابی درستی را از فرایند تماس افراد در صنایع شیمیایی داشته باشیم. استفاده از روش William-fine می تواند ارزیابی مناسبی را از میزان ریسک خطر تماس ارایه دهد.

.

روش کار: در این تحقیق با استفاده از فرآیند تحلیلی سلسله مراتبی۴ (AHP) و تلفیق آن با روش William-fine الگویی جهت ارزیابی خطرات تماس با مواد شیمیایی در صنایع نفت و گاز ابداع گردید. اعداد بعد از استخراج از پرسشنامه و وزن دهی وارد الگوی ارزیابی شدند و در انتها به صورت کمی همراه با لایه های حفاظتی ارایه گردیدند.

.

نتیجه گیری: نتایج مطالعه نشان می دهد که عدد کمی پیامد، احتمال و تماس در این تحقیق به ترتیب ۲/۸۳، ۴۵/۸ و ۲/۲ به‌دست آمد و به‌طور کلی عدد ریسک با مواد شیمیایی در این واحد ۱۵۴۶ برآورد شد که بیان می‌کرد از نظر اقتصادی لازم است اقدامات اصلاحی با اولویت به اجراء در آیند. استفاده از مدل William-fine این فرصت را ایجاد می نماید که با تلفیق شدت اثر و احتمال تماس و میزان خسارات وارد شده بتوان ارزیابی دقیق تری را از ریسک تماس با یک ماده شیمیایی داشته باشیم و همچنین تاثیر قضاوت های شخصی ارزیاب بر میزان ریسک را به حداقل برسانیم.

مقدمه: صدا یکی از عوامل زیان آور محیط کار در صنایع می باشد. صنعت برق و نیروگاه‌ها از جمله صنایعی می‌باشند که باید در آن مساله آلودگی صوتی مورد توجه قرار گیرد. این تحقیق با هدف ارایه و اعتبار سنجی مدل ریاضی انتشار موج صوتی در محیط بسته جهت مدیریت کاهش ریسک صدا انجام گرفته است.

.

روش کار: این تحقیق از نوع تئوری – تجربی بوده که در سال ۱۳۹۰در یک نیروگاه گازی با ظرفیت اسمی ۶۴۸ مگاوات شامل ۴ واحد توربین گاز با ظرفیت نامی ۱۶۲ مگاوات انجام گرفته است.جهت ارایه مدل ریاضی از روابط میدان محدود و ارتباط بین تراز توان و تراز فشار صوتی در محیط های بسته استفاده شده و اعتبار سنجی نتایج به‌دست آمده از این روش به‌صورت میدانی با استفاده از روش استاندارد ISO۹۶۱۲ در داخل توربین هال انجام شد.

.

یافته ها: مقایسه نتایج تئوری و میدانی اختلاف معنی داری را نشان نداد. میزان اختلاف برآورد در حد متوسط کمتراز ۵/۰ دسی بل بود که این خود نشان از صحت و دقت قابل قبول مدل ارایه شده جهت برآورد صدای کارگاه با توجه به شرایط واقعی کارکرد منابع می‌باشد.

.

نتیجه گیری: این مدل بسیار راحت و کاربردی بوده و به مدیران امکان می‌دهد که در محیط بسته سناریو های کاهش آلودگی صوتی را قبل از هرگونه هزینه هنگفت مدل‌سازی نموده و نتایج را با یکدیگر مقایسه نمایند. این روش نسبت به روش‌های مدل‌سازی عددی، بسیار سریعتر می‌باشد و دقت آن نیز در حد قابل قبول است.

مقدمه: بررسی حوادث نشان می دهد که بیش از ۹۰ درصد حوادث صنعتی به عامل انسانی مربوط است و تنها بر پایه اقدامات فنی مهندسی و وضع قوانین و مقررات ایمنی نمی توان رفتارهای ایمن را در صنایع نهادینه نمود. بنابراین با ایجاد یک فرهنگ مثبت و مؤثر ایمنی است که می توان افراد را از خطرات موجود آگاه نموده و حوادث را در محیط کار کاهش داد. با این توصیف، هدف این مطالعه ارزیابی فرهنگ ایمنی در بین کارکنان آزمایشگاه های یکی از شرکت های پتروشیمی با استفاده از یک پرسشنامه ی استاندارد شده می باشد.

.

روش کار: در این مطالعه که از نوع توصیفی-تحلیلی بود از یک پرسشنامه استاندارد شده ی فرهنگ ایمنی که مشتمل بر ۴۰ سوال مرتبط با ۵ حوزه ی آموزش، محیط کار، اولویت ایمنی، تبادل اطلاعات و تعهد مدیریت می شد، استفاده گردید. بدین منظور، تمام کارکنان آزمایشگاه های شرکت مذکور به عنوان نمونه انتخاب و پرسشنامه بین آنها توزیع شد. برای ثبت پاسخ ها از مقیاس های پنج نقطه ای لیکرت استفاده گردید.

.

یافته ها: نتایج این مطالعه نشان داد که میانگین نمره فرهنگ ایمنی کارکنان آزمایشگاهها ۷/۱۳۶ بود که مطابق قاعده تعریف شده، مثبت ارزیابی می‌گردد. در این راستا، اولویت ایمنی با حداکثر نمره (۹/۳۱) و تعهد مدیریت با حداقل نمره (۲/۲۵) در بین ابعاد مذکور فرهنگ ایمنی رتبه بندی شدند.

.

نتیجه گیری: وجود فرهنگ ایمنی مثبت و قوی در کارکنان باعث جلوگیری از بروز بسیاری از حوادث شغلی خواهد شد. به عبارت دیگر، یک فرهنگ ایمنی مثبت قوی در بین کارکنان، حرکت سازمان جهت دستیابی به استانداردهای بالاتر ایمنی را تسهیل خواهد کرد.

مقدمه: امروزه کاربرد روش‌های تصمیم‌گیری چندشاخصه در رتبه‌بندی خطرات HSE گسترش زیادی یافته است. از طرف دیگر روش فرآیند تحلیل شبکه‌ای (ANP) در رتبه‌بندی گزینه‌های تصمیم از انعطاف‌پذیری و دقت بالایی برخوردار است. دو عامل یاد شده باعث می شود که ترکیب دو رویکرد فوق بتواند اولویت بندی دقیق تری از خطرات HSE ارایه کند. در این پژوهش با استفاده از روش ANP، روشی برای رتبه‌بندی دقیق‌تر خطرات حوزه HSE در فرآیند ساخت نیروگاه سیکل ترکیبی ارایه گردیده است.

.

روش کار: در این مطالعه ابتدا ساختار کلی روش مشخص شده و روابط میان این عناصر تعیین گردید. سپس ساختار یاد شده به عنوان اجزای اصلی روش توسط نرم‌افزار Super Decisions مدلسازی شد. در مرحله بعد تمامی معیارها و زیرمعیارها با بهره‌گیری از نظر خبرگان با هم مقایسه زوجی گردید. در مرحله نهایی خطرات HSE شناسایی شده با استفاده از روش های معمول و روش ANP پیشنهادی اولویت بندی و مقایسه شدند.

.

یافته ها: نتایج به‌دست آمده نشان داده که روش معمول ارزیابی ریسک قادر به اولویت بندی دقیق خطرات نمی باشد. در حالی‌که ده خطر اصلی شناسایی شده در روش موجود در ۴ طبقه کلی قرار گرفتند، روش پیشنهادی توانست آنها را در ۷ طبقه اولویت بندی کند.

.

نتیجه گیری: روش پیشنهادی به‌دلیل در نظر گرفتن پنج شاخص کیفی برای رتبه بندی ریسک ها، نسبت به روش های فعلی رتبه بندی دقیق تر خطرات را ممکن می کند. این امر امکان اختصاص مناسب تر منابع سازمانی برای کنترل خطرات را امکان پذیر می کند.

مقدمه: در اکثر محیط‌های صنعتی، افراد روزانه در معرض مواجهه با صدا قرار دارند. مواجهه با این عامل مخاطره آمیز فیزیکی می‌تواند اثرات زیان بار فوری و تاخیری را در پی داشته باشد. از جمله اثرات مواجهه با صدا می‌توان به افت عملکردهای شناختی در افراد اشاره نمود که پیامد اصلی آن بروز حوادث شغلی است. در این مطالعه سعی شده است تا تأثیر مواجهه با ترازهای مختلف انواع صداهای با اندیس هارمونیک متوسط ، زیر و بم بر عملکردهای شناختی مورد بررسی قرار گیرد.

روش کار: در این مطالعه توصیفی- تحلیلی ۳۳ دانشجو در محدوده سنی ۳۵-۲۳ سال به انجام آزمون‌های شناختی پرداختند. در حین انجام این آزمون‌ها افراد با سه نوع صدای متوسط، زیر و بم در چهار تراز ۴۵، ۷۵، ۸۵ و ۹۵ دسی‌بل‌آ مواجهه یافتند. برای ارزیابی عملکرد شناختی این افراد از آزمون نرم افزاری عملکرد پیوسته استفاده شد که درصد توجه و زمان واکنش افراد را مورد بررسی قرار داد.

یافته ها: نتایج مطالعه نشان داد که در مواجهه با صداهای متوسط با اندیس هارمونیک ۳+ در فرکانس ۱۰۰۰ هرتز بیشترین درصد توجه (۸۸/۹۹%) مربوط به تراز صدای ۹۵ دسی‌بل‌آ است. بیشترین درصد توجه (۱۰۰%) در مواجهه با صداهای زیر با اندیس هارمونیک ۵/۱- در فرکانس ۸۰۰۰ هرتز و همچنین بالاترین درصد توجه(۹۲/۹۹%) در صداهای بم با اندیس هارمونیک ۵/۴+ در فرکانس ۵۰۰ هرتز به ترتیب مربوط به ترازهای صدای ۹۵ و ۸۵ دسی‌بل‌آ می‌باشد. همچنین نتایج حاصل نشان داد که تاثیر صداهای بم با اندیس هارمونیک ۵/۴+ و فرکانس ۵۰۰ هرتز بر کاهش درصد توجه بیشتر از صداهای زیر با اندیس هارمونیک ۵/۱- و فرکانس ۸۰۰۰ هرتز است. در مواجهه با صداهای متوسط با اندیس هارمونیک ۳+ در فرکانس ۱۰۰۰ هرتز طولانی‌ترین زمان واکنش (۵۹۴/۲ ثانیه) مربوط به تراز صدای ۸۵ دسی‌بل‌آ می‌باشد. طولا‌نی‌ترین زمان واکنش در صداهای زیر با اندیس هارمونیک ۵/۱- و فرکانس ۸۰۰۰ هرتز (۷۸۶/۲ ثانیه) و صداهای بم با اندیس هارمونیک۵/۴+ و فرکانس ۵۰۰ هرتز (۵۹۴/۲ ثانیه) نیز به ترتیب به ترازهای صدای ۸۵ و ۷۵ دسی‌بل‌آ تعلق دارد. نتایج نشان داد که صداهای بم ( فرکانس ۵۰۰ هرتز) در مقایسه با صداهای زیر (فرکانس ۸۰۰۰ هرتز) باعث افزایش زمان واکنش افراد می‌شود.

مقدمه: میدان‌های الکترومغناطیس ساطع شده از لپ تاپ ها، امواج با فرکانس بیش از حد پایین (ELF) شناخته شده اند. این مطالعه با هدف مطالعه شدت میدان‌های الکتریکی و مغناطیسی با فرکانس خیلی پایین (ELF) ساطع شده از انواع لپ تاپ های متداول انجام شده است.

.

روش کار: شدت میدان‌های الکتریکی و شدت میدان مغناطیسی در اطراف ۴۰ لپ تاپ از مارک‌های متداول مورد استفاده در فواصل ۳۰، ۶۰ و ۹۰ سانتی متری در چهار طرف لپ تاپ ها اندازه گیری شد. اندازه گیری ها در چهار حالت روشن بودن لپ تاپ، حالت sleep، حالت اجرای برنامه office و اجرای فایل های صوتی-تصویری مطابق با استاندارد انجام شد.

.

یافته ها: مقادیر شدت میدان مغناطیسی برای تمام لپ تاپ ها تقریباٌ ثابت و در حدود mA/m ۲۸ تا mA/m ۳۲ بود. نتایج اندازه گیری شدت میدان الکتریکی، در فواصل ۳۰، ۶۰ و ۹۰ سانتی‌متری اطراف لپ تاپ ها و در چهار جهت لپ تاپ ها مقادیر متفاوتی را نشان داد. در لپ تاپ‌های نوع DELL و hp بین میانگین میدان الکتریکی روی صفحه کلید در چهار حالت کارکرد لپ تاپ اختلاف معنی داری وجود دارد (P< ۰/۰۵).

.

نتیجه گیری: یافته های این مطالعه نشان داد که لپ تاپ‌ها میدان‌های الکتریکی و مغناطیسی در محدوده فرکانس های خیلی کوتاه (ELF) ایجاد می کنند که شدت این میدانها به نوع لپ تاپ، حالت کارکرد لپ تاپ و محل اندازه گیری نسبت به لپ تاپ بستگی دارد.

مقدمه: طبق مطالعاتی که در سایر نقاط جهان درگذشته صورت گرفته است، به منظور ایجاد یک اتاق صامت یا نیمه صامت از جاذب‌های الیافی به شکل گوه های مخروطی شکل و متقاطع استفاده کرده‌اند که طراحی و اجرای آن هزینه بر و دشوار بوده است. این تحقیق با هدف طراحی و تحلیل آکوستیک تئوریکی اتاق نیمه صامت با استفاده از جاذب‌های الیافی به شکل مکعب مستطیل صورت گرفت.

 .

روش کار: در این مطالعه که در اتاق نیمه صامت دانشگاه علوم پزشکی تهران انجام شد، زمان بازآوایی، سطح جذبی اتاق و سطح کلی اتاق در فرکانس قطع قبل و بعد از طراحی تعیین و با مقادیر هدف مقایسه گردید. توسط نرم افزارهای گرافیکی (AutoCAD, ۳Ds Max)، چینش متقاطع جاذب‌های مورد نظر طراحی شد. زمان بازآوایی اتاق قبل از طراحی به روش ۳۳۸۲:۲۰۰۰ ISO تعیین گردید. زمان باز آوایی اتاق بعد از طراحی نیز از طریق معادله زمان بازآوایی (سابین) محاسبه شد و در طول پروژه برای محاسبه سطوح جذبی و کلی اتاق از معادله سابین استفاده گردید.

 .

یافته ها: قبل از طراحی، مقدار زمان بازآوایی در فرکانس قطع Hz ۲۵۰ به روش ۳۳۸۲:۲۰۰۰ ISO ه(s)۰,۳ مشخص شد و سطح کلی اتاق m۲ ۲۴۷.۹۷ محاسبه گردید. با نرم افزار CAD حداقل ۲۵۳ مکعب با ابعاد۱۸×۵۰ سانتی متر تخمین زده شد. سطح جذب و سطح کلی اتاق بعد از طراحی به ترتیب m۲ ۴۶.۳۲ و m۲ ۹۲.۶۴ و زمان بازآوایی در فرکانس مذکور ۰.۰۷ ثانیه به‌دست آمد.

 .

نتیجه گیری: طبق نتایج حاصله، می‌توان استنباط کرد که روش پیشنهادی استفاده از جاذب الیافی به شکل مکعب مستطیل با چینش متقاطع می تواند به عنوان یک روش قابل اطمینان در جهت کاهش زمان بازآوایی و کسب فرکانس قطع پایین به‌منظور ایجاد اتاق نیمه صامت و کارایی مناسب این اتاق باشد.

مقدمه: استرس گرمایی به‌عنوان یکی از خطرات و فاکتورهای آسیب رسان شغلی و مساله‌ ساز در محیط‌های کاری گرم محسوب می‌شود. کار کردن تحت شرایط استرس گرمایی ممکن است باعث اختلالاتی در سلامت فرد گردد. مطالعات مختلف نشان داده اند که استرس در محیط های کاری باعث افزایش غلظت هورمون های استرسی مانند کورتیزول می‌شود. از آنجایی که استرس گرمایی یکی از استرس های جدی در صنایع گرم همچون ذوب فلزات است، این مطالعه با هدف بررسی اثر استرس گرمایی بر غلظت هورمون کورتیزول کارگران شاغل در یکی از صنایع ذوب فلزات انجام شده است.

روش کار: در این مطالعه مقطعی تعداد ۷۰ نفر در دو گروه مورد و شاهد (۳۵ نفر گروه مورد از واحد ریخته گری و ۳۵ نفر گروه شاهد از سالنی که در آن استرس گرمایی وجود نداشت) مورد بررسی قرار گرفتند. ابتدا پرسشنامه اطلاعات دموگرافیک برای هر فرد تکمیل گردید و سپس جهت بررسی تغییرات سطح هورمون استرسی (کورتیزول) از افراد در حین انجام کار (در ساعت ۹:۳۰ تا ۱۰ صبح) نمونه خون گرفته شد و نتایج آن مقدار استاندارد هورمون کورتیزول بین ساعات ۷ تا ۱۰ صبح مقایسه شد. جهت بررسی شرایط محیطی نیز شاخص WBGT و (Wet Bulb Globe Temperature) در سه ارتفاع پا، کمر و سر جهت تعیین WBGT متوسط، ارزیابی گردید. همچنین اندازه‌گیری صدا و روشنایی نیز در نقاط توقف کارگران (ایستگاه‌های کاری) انجام شد. داده‌های این پژوهش با استفاده از نرم افزار SPSS نسخه ۱۶مورد آنالیز قرار گرفتند.

یافته ها: نتایج سنجش WBGT نشان داد میانگین شاخص WBGT در گروه مورد C° ۳۳ و در گروه شاهد C° ۷/۱۶ بود. همچنین یافته‌های آزمایشگاهی نشان داد که غلظت کورتیزول در گروه مورد (گروه مواجه با گرما) به‌صورت معناداری از گروه شاهد بالاتر است (۰/۰۰۱

نتیجه گیری: نتایج مطالعه ی حاضر نشان داد که استرس های فیزیکی محیط کاری نیز می توانند باعث تغییرات فیزیولوژیکی در بدن انسان شوند. بنابراین تغییرات سطح هورمونی و پیامدهای آن در محیط های کاری گرم باید در مبحث بهداشت شغلی مد نظر قرار گیرد.

مقدمه: کروم (VI) به عنوان یک عامل سرطانزای انسانی شناخته شده است که در فرآیندهای صنعتی مانند آبکاری‌، جوشکاری، نساجی، سیمان، فولاد زنگ نزن و ... استفاده می‌شود. هدف از انجام این مطالعه، سنجش کارایی زئولیت طبیعی در جذب سطحی کروم (VI) از جریان هوا و پارامترهای موثر بر آن است.
.
روش کار: در این مطالعه که از نوع تجربی مداخله‌ای بود، از دستگاه نبولایزر (مهپاش) به عنوان مولد میست کروم استفاده شد و کارایی زئولیت طبیعی در جذب کروم (VI) از جریان هوا و عوامل موثر بر آن از قبیل میزان جریان هوا (۱ و ۳ لیتر بر دقیقه)، غلظت اولیه کروم (۰۵/۰، ۱۵/۰، ۱ و ۱۰ میلی‌گرم برمترمکعب) و عمق بستر جذب (۵/۲، ۵ و ۱۰ سانتی‌متر) مورد بررسی قرار گرفت.
.
یافته ها: ظرفیت جذب زئولیت با افزایش عمق بستر جذب، افزایش یافته اما با افزایش میزان جریان هوا و غلظت ورودی، کاهش پیدا کرد. به منظور تسهیل در پیش‌بینی عملکرد ستون جذب زئولیت طبیعی، از مدل یون-نلسون و توماس استفاده شد. نتایج نشان داد این دو مدل تطابق خوبی با داده‌های آزمایشگاهی نقطه شکست دارند.
.
نتیجه گیری: با توجه به کاربرد فراوان کروم در صنایع مختلف و الزامات قانونی مرتبط با ایمنی و بهداشت محیط کار‌، کنترل انتشارات آن در محیط‌های شغلی امری ضروری است. یکی از راه‌های کنترل انتشارات این آلاینده استفاده از فرآیند جذب سطحی می‌باشد. نتایج این مطالعه نشان داد که زئولیت طبیعی کارایی بالایی در جذب سطحی کروم (VI) دارد.

مقدمه: یکی از مفاهیم قابل توجه در ارگونومی رویکرد طراحی شغل می باشد. صاحب نظران معتقدند تلفیق ماکروارگونومی و طراحی شغل می تواند منجر به ارتقا بهره وری در سازمان گردد. لذا این پژوهش با بررسی ارتباط عوامل طراحی شغل، عملکرد و رضایت شغلی انجام شد.

.

روش کار: این مطالعه توصیفی-تحلیلی در یکی از بانک‌های شهر همدان صورت گرفت. جهت جمع‌آوری داده‌ها از پرسشنامه‌های طراحی شغل، رضایت شغلی و شاخص عملکرد بانک استفاده گردید. برای تعیین ارتباط بین دو متغیر نیز از ضریب همبستگی اسپیرمن استفاده شد.

.

یافته‌ها: این مطالعه نشان داد رویکرد انگیزشی، کمترین رویکرد (۳,۸%) و رویکرد مکانیکی، رویکرد غالب (۷۴.۷%) در شعب بوده است و اکثریت شعب وضعیت متوسطی از لحاظ رضایت شغلی داشته‌اند. همچنین بین طراحی شغل (رویکرد انگیزشی و رویکرد ادراکی) و رضایت شغلی همبستگی مثبت معنی داری وجود دارد. به علاوه نتایج نشان دادند که بین طراحی شغل (رویکرد انگیزشی) و رضایت شغلی با عملکرد نیز همبستگی مثبت معنی داری وجود دارد (۰۵/۰=p).

.

نتیجه گیری: با توجه به نقش طراحی شغل در رضایت شغلی و عملکرد کارکنان، می‌توان اظهار داشت که طراحی مجدد شغل به سمت رویکرد انگیزشی و توجه به اصول ارگونومی در محیط کار می‌تواند در بازدهی و بهره‌وری سازمان نقش مؤثری ایفا نماید.

مقدمه: شرایط اضطراری و پیامدهای ناشی از آن یکی از چالش های مهم و تهدید کننده در صنایع محسوب می شود. درک وضعیت تعاملات کاری درون تیمی مدیریت شرایط اضطراری در بهبود عملکرد تیم واکنش شرایط اضطراری موثر می باشد. هدف مطالعه حاضر، بررسی فضای تعاملات کاری تیم پاسخ اضطراری به صورت مطالعه موردی در یک پالایشگاه با استفاده از تحلیل شبکه اجتماعی بوده است.

روش‌کار: برای بررسی تعاملات تیم های پاسخ در مدیریت شرایط اضطراری از شاخص تراکم یا چگالی شبکه استفاده شد. داده‌ها بر اساس مصاحبه و مشاهدات جمع آوری گردید. نتایج بررسی با استفاده از برنامه تحلیل شبکه اجتماعی UCINET ۶,۰ تحلیل و ارزیابی شد.

یافته‌ها: یافته های مطالعه نشان می دهد تیم مدیریت شرایط اضطراری با چگالی برابر ۲/۰ دارای تراکم نسبتاً کمی بوده است. یافته های مطالعه حاکی از آن است که در مجموع درصد کمی از تعاملات کاری بین تیم های واکنش در مدیریت شرایط اضطراری وجود داشته است.

نتیجه‌گیری: این روش تصویر مناسبی از شبکه تعاملات کاری بین تیم های شرایط اضطراری فراهم نموده است. نتایج تحقیق نشان داد تحلیل شبکه اجتماعی می تواند در ارایه یک روش کمی و قابل مقایسه برای ارزیابی تعاملات تیم های واکنش اضطراری مورد استفاده قرار بگیرد

مقدمه: رایج‌ترین استانداردهای مورد استفاده برای پیش بینی ریسک بهداشتی ناشی از ارتعاشات تمام بدن ISO ۲۶۳۱-۱ و BS ۶۸۴۱ می باشد که فرکانس‌های توزین و ضرایب مختلفی را برای حساسیت های متفاوت در محور های مختلف ارایه می‌کنند در این مطالعه حدود ۹۰۰ دقیقه اندازه گیری ارتعاش بر روی ۹ قطار در یکی از خطوط فعال مترو تهران با هدف مقایسه استانداردهای مذکور در بررسی میزان مواجهه با ارتعاش تمام بدن انجام شد.

.

روش بررسی: در این مطالعه علاوه بر ارزیابی شاخص های ارتعاشی مختلف، تفاوت های دو استاندارد ISO ۲۶۳۱-۱ و BS ۶۸۴۱ مورد بررسی قرار گرفته است. مقادیر شتاب موثر، دوز ارتعاش و دوز روزانه ارتعاشی در محور های x،y و z نشیمن‌گاه و همچنین محور x پشتی صندلی رانندگان مترو طبق توصیه ها و راهنمایی های هر دو استاندارد به صورت جداگانه اندازه گیری شد.

.

یافته ها: میانگین مقادیر محاسبه شده شتاب موثر و مقدار دوز ارتعاش در استاندارد BS ۶۸۴۱ پایین‌تر از مقادیر محاسبه شده ISO ۲۶۳۱ شد. نتایج به‌دست آمده بیانگر سطوح ریسک بالاتر از ۱۷ ms۱,۷۵  در ۳ نمونه طبق استاندارد ISO و در ۳ نمونه نیز بالاتر از مقدار راهنمای کلی ۱۵ ms۱.۷۵  ارایه شده استاندارد BS ۶۸۴۱ بود.

.

نتیجه گیری: انجام محاسبات با روش ISO مقادیر بالاتری را نشان می‌دهد و بنابراین معیار ایمن تری را نسبت به BS ۶۸۴۱ ارایه می‌کنند. هرچند که راهنمای کلی ۱۵ ms۱,۷۵ در BS از میزان حد بالایی ناحیه احتیاط راهنمای بهداشتی، ۱۷m_(s^۱.۷۵ ) ، ISO کمتر است. به‌علاوه ارتباط بین مقادیر شتاب موثرو دوز ارتعاش در استاندارد ISO ۲۶۳۱ کمی کمتر از ارتباط میان همین مقادیر در BS۶۸۴۱ شد

زمینه و هدف: نیروگاه‌ها از جمله صنایع مهم کشور می‌باشند که تعداد قابل توجهی از کارگران در آنها مشغول به کار هستند و تامین سلامت آنان حایز اهمیت می باشد. مواجهه با صدا، به عنوان فراگیر‌ترین آلاینده فیزیکی محیط کار یک معضل مهم ایمنی و بهداشت در بسیاری از مجموعه های صنعتی محسوب می‌گردد و تعیین منابع اصلی یکی از اولویت‌های مهم در کنترل صدا می باشد. نیروگاه‌ها به علت تنوع تجهیزات از جمله صنایع درگیر با این مشکل هستند. مطالعه حاضر با هدف ارزیابی آلودگی صدای صنعتی نیروگاه و به منظور تعیین منابع اصلی صدا انجام گردید.

.

روش بررسی: این مطالعه توصیفی تحلیلی و مقطعی در طبقه همکف واحد توربین یکی از نیروگاه‌های حرارتی انجام گردید. صدای محیطی با رعایت استانداردهای ISO ۹۶۱۲ و ISO ۱۱۲۰۰ توسط دستگاه تراز سنج صوت کالیبره شده مدل TES-۱۳۸۹ در شبکه A و در حالت Slow اندازه گیری و سپس داده‌ها وارد نرم افزار Surfer V,۱۰ گردید. پس از شبکه بندی عمومی و تعیین محدوده‌های هم‌تراز در هر واحد و نحوه انتشار صوت در محیط، منبع اصلی صدا شناسایی شد. در نهایت با استفاده از نتایج اندازه گیری تراز فشار صوت، با کمک روش شبکه‌بندی موضعی در ترکیب با نرم افزارSurfer تفکیک اجزاء اصلی دستگاه در انتشار صدا انجام‌ گردید.

یافته‌ها: نتایج اندازه گیری محیطی صدا نشان داد که تراز فشار صوت در کلیه واحدها در رده بندی محدوده خطر بود و از بین واحدهای مورد بررسی بیشترین میانگین تراز فشار صوت مربوط به واحد ۲ و با dB(A) ۱/۹۳ ثبت گردید. نقشه‌های هم‌تراز صوتی رسم شده توسط نرم‌افزار نشان داد که بیشترین تراز فشار صوت در کلیه واحدها مربوط به ایستگاه‌های اطراف پمپ تغذیه کننده آب (فید واتر پمپ) بوده و این دستگاه به عنوان منبع اصلی صدا در کلیه واحدها تعیین شد. همچنین از بین ۴ جزء اصلی این دستگاه، بیشترین تراز فشار صوت مربوط به پمپ اصلی و گیربکس و دارای تراز فشار صوت حدود dB(L) ۱۰۰ و فرکانس غالب Hz ۱۰۰۰ بود.

.

نتیجه‌گیری: با توجه به اینکه بخش ورودی آب پمپ‌های مورد بررسی نقش اصلی را در انتشار صدا دارد، طراحی و اجرای اقدامات کنترل فنی از جمله اتاقک سازی بر روی منابع به منظور کاهش تراز فشار صوت منتشره به حدود ایمن در این نیروگاه،‌ امری ضروری به نظر می‌رسد.

مقدمه: پژوهش حاضر با هدف آزمودن الگویی از روابط تعهد مدیریت به ایمنی و وظیفه شناسی با عملکرد ناامن با میانجی گری خودکارآمدی ایمنی انجام شد.

 .

روش کار: طرح پژوهش همبستگی از طریق الگویابی معادلات ساختاری انجام شد و نمونه پژوهش شامل ۲۶۵ نفر از کارکنان عملیاتی یک شرکت صنعتی بودند که با استفاده از روش نمونه گیری تصادفی طبقه ای انتخاب شدند. شرکت کنندگان در این پژوهش مقیاس جوّ ایمنی، فرم کوتاه پرسشنامه شخصیتی نئو (NEO)، مقیاس خودکارآمدی ایمنی و پرسشنامه عملکرد ناامن را تکمیل نمودند. روایی و پایایی همه پرسشنامه ها قابل قبول گزارش شده است. ارزیابی الگوی پیشنهادی با استفاده از الگویابی معادلات ساختاری (SEM) براساس نرم افزار AMOS- ۲۱ و SPSS- ۱۹ انجام گرفت. جهت آزمودن اثرات واسطه ای از روش بوت استراپ در برنامه ماکرو آزمون پریچر و هیز استفاده شد.

 .

یافته ها: نتایج نشان داد که الگوی پیشنهادی از برازندگی خوبی برخوردار است. تعهد مدیریت به ایمنی و وظیفه شناسی اثر مستقیمی بر عملکرد ناامن و خودکارآمدی ایمنی دارد. همچنین اثر واسطه ای خودکارآمدی ایمنی در رابطه بین تعهد مدیریت به ایمنی و وظیفه شناسی با عملکرد ناامن مورد تائید قرار گرفت.

 .

نتیجه گیری: بنابراین سازمان ها می توانند با افزایش تعهد مدیران به ایمنی و وظیفه شناسی کارکنان خود و نیز آموزش به کارکنان و سرپرستان برای تقویت خودکارآمدی ایمنی، عملکرد ناامن و به دنبال آن حوادث شغلی را کاهش دهند.

مقدمه: هدف از این مطالعه مقایسه دو روش MORT و Tripod Beta با تلفیق مدل سلسله مراتبی به منظورانتخاب روش برتر در تجزیه و تحلیل حادثه در یک سازمان میباشد.

 .

روش کار: در این مطالعه یک حادثه بحرانی انتخاب شد و با استفاده از توانمندی روش MORT و Tripod Beta علل بروزحادثه شناسایی گردید. پس از یافتن علل پدید آورنده حادثه، این دو روش بر اساس معیارهای منتخب و روش سلسله مراتبی AHP، وزن دهی و مقایسه گردیدند.

 .

یافته ها: پس از محاسبه وزن نسبی معیارهای منتخب، توانایی شناسایی علل حادثه با وزن ۰,۳۱۵ بالاترین وزن و پس از آن هزینه تحلیل حادثه با وزن ۰.۲۴، زمان مورد نیاز جهت تحلیل حادثه با وزن ۰.۱۴۶، متخصصین فنی با وزن ۰.۱۲۵ ، آموزش جهت اجرا و پیاده سازی با وزن ۰.۱۰۴، در دسترس بودن نرم افزارهای تحلیلی با وزن ۰.۰۷ در رتبه های بعدی قرار داشتند.

 .

نتیجه گیری: فرایند تحلیل سلسله مراتبی به عنوان روشی کارآمد در اولویت بندی گزینه ها با توجه به هدف و معیارهای مورد مطالعه کاربردی بوده و در فرایند کمک به کارشناسان در خصوص تصمیم گیری به عنوان روش علمی نقش به سزایی ایفا می نماید. نتایج این پژوهش نشان داد که روش Tripod Beta (با وزن ۵۶۳/۰) از نظر معیار های منتخب، برتر از روش MORT (با وزن ۴۳۷/۰) می باشد.

مقدمه: مهندسی رزیلینس رویکردی جدید در حوزه دانش ایمنی است. هدف آن حفظ ظرفیت سازمان در یک حد قابل قبول برای مواجهه با بحران‌هاست. در واقع مهندسی رزیلینس به‌جای تکیه بر نقص‌ها، به‌دنبال نقاط قوت سازمان و شناختن شاخص‌هایی است که به بقاء سازمان کمک می‌کنند.

 .

روش کار: در این پژوهش ابتدا ۶ شاخص مهندسی رزیلینس انتخاب و در قالب یک فرم مقایسه زوجی برای صاحب نظران فرستاده شد. از طرف دیگر یک پرسشنامه که روایی و پایایی آن در مطالعات قبل سنجیده شده بود، بین کارکنان شرکت تقسیم شد تا نسبت به سنجش سطح رزیلینس در شرکت اقدام شود. در نهایت با آنالیز نتایج دو پرسشنامه، اولویت بندی اقدامات اصلاحی مشخص گردید.

 .

یافته ها: نتایج وزن‌دهی شاخص‌های رزیلینس نشان داد تعهد مدیریت حایز بیشترین ارزش بوده است و پس از آن فرهنگ صحیح رتبه دوم را دارد. نمرات شاخص ها بر مبنای پرسشنامه رزیلینس توزیع شده میان کارگران نیز نشان داد که هر ۶ شاخص، نمره نسبتاً مشابهی داشته و می‌توان آنها را نسبتاً مناسب ارزیابی کرد. نهایتاٌ نتایج اولویت بندی شاخص‌های مهندسی رزیلینس بر مبنای ترکیب نتایج پرسشنامه و نظر نخبگان نشان داد تعهد مدیریت به‌عنوان موثرترین شاخص رزیلینس در این سازمان می‌باشد.

 .

نتیجه گیری: تعهد مدیریت و فرهنگ موجود در سازمان مهم‌ترین عوامل تعیین‌کننده سطح رزیلینس شرکت، نیروی کار با تجربه مهم‌ترین نقطه قوت سازمان و تاثیر مشکلات مالی بر ایمنی و رزیلینس مهم‌ترین چالش پیش رو هستند.

مقدمه: استرس گرمایی در محیط های کاری بیشتر مشاغل خصوصا مشاغلی که محیط کارشان روباز است و همچنین از طریق فرایند کار گرما دریافت می کنند، یک خطر جدی برای سلامتی و ایمنی کارگران به شمار می آید. هدف از این پژوهش بررسی وضعیت استرس گرمایی در کارگاه های آجرپزی شهرستان قم بر اساس شاخص WBGT و همچنین بررسی ارتباط بین WBGT و شاخص های فیزیولوژیکی است.

روش کار: این مطالعه در ۴۰ کارگاه آجرپزی شهرستان قم انجام شد. اندازه گیری WBGT بر اساس استاندارد ISO۷۲۴۳ صورت گرفت. همچنین پاسخ های فیزیولوژیکی ۱۸۴ نفر کارگر( یک تا ۵ نفر از هرکارگاه) شامل دمای دهانی، دمای پوست، دمای سرخرگ کاروتید گوش، نبض، فشارخون سیستولیک و دیاستولیک هم‌زمان با سنجش شرایط جوی اندازه گیری شد.. در نهایت با استفاده از نرم افزار SPSS۱۶ تجزیه و تحلیل آماری انجام گرفت.

یافته ها: میانگین شاخص WBGT برای مشاغل مختلف آجرپزی شامل کوره، جابجایی بار، نوار نقاله، خشت زنی و گلگیری ترتیب ○C ۸/۳۰، ○C ۷۴/۲۶، ○C ۵۸/۲۶ و ○C ۲۴/۲۵ و در مجموع میانگین WBGT، ۹۸/۲۷ به‌دست آمد. میزان WBGT در مقایسه با میزان استاندارد ISO۷۲۴۳ درتمام کارگاه ها اندازه گیری شده بیشتر از حد مجاز است. میانگین WBGT در بخش کوره دارای بیشترین میزان WBGT بود(○C ۸/۳۰) میانگین WBGT در سه ارتفاع سر، شکم و پا اختلاف معناداری نداشت (آزمون T-test). اختلاف بین میانگین WBGT با میانگین دمای دهانی، دمای پوست و دمای سرخرگ کاروتید گوش به ترتیب ۲۰۳/۰، ۳۱۹/۰، ۴۹/۰ به‌دست آمد که بیشترین ضریب همبستگی را با دمای سرخرگ کاروتید گوش نشان داد و همچنین بین شاخص WBGT با میانگین نبض، فشارخون سیستولیک و دیاستولیک رابطه معناداری مشاهده نشد(۰۵/۰

P).

نتیجه گیری: میزان استرس حرارتی در کلیه ی کارگاه های آجرپزی مورد مطالعه بیشتر از حدود مجاز توصیه شده بود و در این میان کارگران بخش کوره با استرس حرارتی بیشتری مواجه بودند که نیاز به کنترل های ویژه ای می باشد و باید تدابیری برای کنترل استرس حرارتی این کارگران اتخاذ شود.

مقدمه: امروزه توجه به ایمنی بیمار امری مهم در ارائه خدمات بیمارستانی بوده و هر گونه کوتاهی درآن می تواند عواقب ناگواری بوجود بیاورد. هدف از این مطالعه بررسی وضعیت فرهنگ ایمنی بیماردر بیمارستان های آموزشی شهر تهران بوده است.

.

روش کار: پژوهش حاضر به صورت توصیفی -مقطعی با بررسی ۳۱۲ نفر از پرسنل درمانی بیمارستان های بهارلو، امیراعلم، شریعتی و سینا در شهر تهران انجام شد. نحوه نمونه گیری و انتخاب بیمارستان ها به صورت خوشه ای و انتخاب افراد به صورت تصادفی بود. برای بررسی فرهنگ ایمنی بیمار از پرسشنامه استاندارد پیمایش فرهنگ ایمنی بیمارکه دارای ابعاد ۱۲ گانه بود استفاده شد.

.

یافته ها: ۶۱ درصد افراد شرکت کننده در مطالعه پرستار بودند همچنین ۴۲ درصد پرسنل سابقه کاری کمتر از ۵ سال داشتند. در ابعاد ۱۲ گانه فرهنگ ایمنی بیمار ابعاد تناوب گزارش دهی و تبادل انتقال اطلاعات با ۵۶ و ۵۵ دارای کمترین میانگین بودند. هم چنین ابعاد یادگیری سازمانی و انتظارات - اقدامات مدیریتی هر کدام با میانگین ۶۹ دارای بالاترین میانگین در ابعاد ۱۲ گانه فرهنگ ایمنی بیمار بودند. مجموع میانگین فرهنگ ایمنی بیمار در بیمارستان های مورد مطالعه برابر با ۶۳ بود.

.

نتیجه گیری: توجه هر چه بیشتر به فرهنگ ایمنی بیمار منجر به توسعه و پیشرفت بیمارستان های کشور شده و آنها را به سمت بیمارستان دوستدار بیمار هدایت خواهد کرد. هم چنین می بایست به ابعاد دارای میانگین پایین در این مطالعه به جهت ارتقا و تقویت این ابعاد توجه ویژه داشت.

مقدمه: دانش‌آموزان زمان نسبتا زیادی را در مدرسه می گذرانند. آنها عادات نشستن خود را در این دوره می آموزند. نشستن بر روی نیمکت نامناسب و وضعیت نامناسب بدن می‌تواند منجر به ناهنجاری‌های ستون فقرات، کمر درد، گردن درد، خستگی و ناراحتی گردد. از این رو این مطالعه با هدف بررسی تناسب ابعاد میز و نیمکت‌های موجود در مدارس ابتدایی دخترانه شهر همدان با ابعاد آنتروپومتری این دانش‌آموزان انجام گرفت.

.

روش کار: در این مطالعه ۶۲۴ دانش‌آموز دختر ابتدایی شهر همدان مورد بررسی قرار گرفتند و تعدادی از ابعاد آنتروپومتری از قبیل ارتفاع شانه، ارتفاع آرنج، ارتفاع زانو، ارتفاع رکبی، طول باسن – رکبی و پهنای باسن در آنها مورد سنجش واقع شده. بدین منظور، از صندلی مخصوص اندازه گیری ابعاد آنتروپومتری (با قابلیت تنظیم ارتفاع، عمق نشیمن‌گاه و تکیه گاه آرنج) و کولیس با فک متحرک استفاده شد. اندازه گیری‌ها در وضعیت تماس کامل ران‌ها با سطح نشیمن‌گاه، قائمه بودن زاویه بین ران و ساق پا، تماس کامل پاها با جاپایی متحرک، صاف بودن تنه و تماس تکیه گاه با کمر و باسن، صورت گرفت. سپس، تناسب ابعاد میز و نیمکت‌های موجود با میز و نیمکت‌های مناسب (بر اساس ابعاد آنتروپومتری دانش‌آموزان) بررسی شد.

.

یافته ها: نتایج نشان داد که ارتفاع نشیمن‌گاه، عمق و عرض آن، ارتفاع تکیه گاه، ارتفاع میز و ارتفاع زیر میز به ترتیب برای ۱/۱۰%، ۳/۱۷%، ۶/۵%، ۵/۵۳%، ۹/۱% و ۱/۳۱% از دانش‌آموزان در محدوده قابل قبول قرار دارد.

.

نتیجه گیری: علی رغم تفاوت‌های موجود در ابعاد بدنی دانش‌آموزان پایه‌های مختلف مقطع ابتدایی، نظم مشخصی در استفاده از میز و نیمکت با ابعاد متفاوت موجود نبود .به‌طور کلی ابعاد میز و نیمکت‌های موجود با ابعاد آنتروپومتری دانش‌آموزان تناسب ندارد.